1. YANGIN YALITIMI NEDİR?

Yangınlar sonucunda meydana gelebilecek can ve mal kayıplarını en aza indirmek için yapılarda gerçekleştirilen uygulamalara yangın yalıtımı denir. Yangının olusması için yangın üçgeni olarak adlandırılan üç unsur yeterlidir; 
yanıcı madde, oksijen ve ısı kaynagı.

Evlerdeki her tür mobilya, perde, duvar kâgıdı gibi esyaların tümü yanıcıdır. Yangınlar için gereken oksijen ise havada bulunur. Sönmemis bir sigara, elektrik kontagı, günes ısınları, soba ve ocak gibi ısı kaynakları, bazı kimyasal tepkimeler ve sürtünmeye baglı olarak ortaya çıkan ısılar ile yanıcı maddelerin herhangi bir sekilde tutusma sıcaklıgına gelmesi yangının baslamasına neden olur.

Yangından korunma denildiginde bugün birçok kisinin aklına, yangın söndürme sistemleri ve duman detektörleri gibi uyarı sistemleri geliyor. Aktif koruma sistemleri olarak adlandırılan bu sistemler yangın güvenliginde önemli bir rol oynamasına karsın, yangının baslamasından sonra devreye girer ve mekanik arıza gibi çesitli nedenler ile islevlerini tam olarak yerine getiremeyebilirler. Bu nedenle; aktif önlemlerin dısında yangının ve zararlı etkilerinin, bina içinde ve komsu binalara yayılmasını yavaslatacak, kisilerin yangın mahalinden güvenli bir sekilde tahliye edilmesine olanak saglayacak yapısal önlemler alınmalıdır.

2. YANGIN YALITIMININ AVANTAJLARI

2.1. Yangın Yalıtımı Can Güvenliği Sağlar

Yangınlarda can kayıplarının önemli bölümü, yanma sırasında ortaya çıkan dumandan ve bu dumanın içindeki gazlardan kaynaklanır. Hidrojen–siyanür, karbondioksit, karbon monoksit ve karbon-sülfür başlıca zehirleyici gazlardır. Bu zehirli gazlar solunduğunda kana karışarak insanı zehirler. Belirli bir süre dumana maruz kalarak zehirli gazları soluyan insanlar hayatını kaybeder. Duman içerisinde zehirli gazların dışında boğucu, tahriş edici veya göz yaşartıcı etkiye sahip başka gazlar da bulunabilir. Bu gazlar öldürücü olabildiği gibi, göz yaşartma gibi etkileriyle kaçış alanı bulmayı zorlaştırarak insan hayatını tehdit edebilir. Amonyak, hidroklorik asit ve kükürt dioksit gibi gazlar tahriş edici etkileri ile insanların sağlığına kalıcı veya geçici zararlar verebilir.

Zehirli Gazlar Tehlike sınırı (ppm)
Karbon monoksit 50–100
Formaldehit 2
Formikasit 5
Metil alkol 200
Asetik asit 10
Hidrojen klorür 5
Hidrojen siyanür 10
Azot oksitler 5
Kükürt dioksit 5
Kükürtlü oksijen 10

İnsanların yangından zarar görmemesi için yangın yalıtımı önlemleri; uyarı, acil durum aydınlatması, çıkış ve yönlendirme işaretleri, duman tahliye sistemleri, yangın damperleri gibi pek çok aktif önlemler ile birlikte tasarlanmalıdır.

2.2. Yangın Yalıtımı Mal Kayıplarını Azaltır

Yangının yayılması neticesinde mal kayıpları da artar. Yanma reaksiyonu neticesinde açığa çıkan ısı; ortamın sıcaklığını artırarak aynı yapı içerisindeki veya yakınındaki farklı yapılardaki yanıcı malzemelerin tutuşma sıcaklığına gelmelerini sağlayarak yangının yayılmasına neden olur.

Yangın yalıtımı yapılarak; yapı malzemelerinde sıcaklık yükselmesi yavaşlatılır ve hem yapının içerisindeki kişilerin yapıyı terk etmeleri hem de söndürme ekiplerinin yangını kontrol altına almaları için süre kazandırılır.

Yangınlarda meydana gelen mal kayıplarının azaltılması için yangının yayılmadan kontrol altına alınması gerekir. Yangının yayılımı; yapı içerisinde yangın dayanımlı bölümlerin oluşturulması ile yavaşlatılır. Yangın yalıtım malzemeleri ile oluşturulan bu dirençli bölümler ile belirli sürelerde yangının yayılımı sınırlandırılarak; itfaiye ekiplerinin yangın büyümeden müdahale edebilmeleri için zaman kazandırılır. Dolayısıyla mal kayıpları yangın yalıtımı ile azaltılmış olur. Ayrıca, yangının katlar arasında ve komşu binalara yayılarak can ve mal kaybının artmaması için dış cephelerde yangın yalıtımı önlemleri alınır. Yangın yalıtımı yapılmamış binalarda yangının çok hızlı bir sekilde büyümesi sonucu olusan ısı nedeniyle, itfaiye ekiplerinin yangına müdahale edememesi, yapıyı tamamen kullanılmaz hale getirebilir.

3. YANGIN YALITIM MALZEMELERİ

I. Yapı Yalıtımı
Duvar, Döşeme, Çatı Uygulamaları:
Camyünü, taşyünü, alçı panolar, lifli çimento panolar, seramik yünü, perlit, vermikülit, cam köpüğü, kalsiyum silikat, özel mastikler, ısı ile genleşen özel boyalar, özel kapı ve cam fitilleri vb.

II. Yangın Camları - Yangın Dayanımlı Camlar

E Sınıfı Camlamalar; yangın alevi ve yangın sırasında ortaya çıkan gaz ve dumanın geçişini kırıldıktan sonra dağılmayarak belli bir süre ertelerler. Yangın ısısının geçişini engelleyemezler (telli buzlu, telli polisajlı camlar, borosilikat camlar).

El Sınıfı Camlamalar; yangın alevi ve dumanına ek olarak yangın ısısının geçişini geciktirirler. Özel dolgulu çok katmanlı olan bu camların yaklaşık 120°C sıcaklığa kadar saydam kalan ara dolguları, yangın ısısı karşısında köpürerek genleşir ve opaklaşır.

III. Teknik (Endüstriyel) Yalıtım
Camyünü, taşyünü, alçı panolar, vermikülit, perlit, kalsiyum silikat, cam köpüğü vb.

4. YANGIN YALITIMI ile ilgili YÜRÜLÜKTEKİ STANDART ve MEVZUATLAR

TS EN 13501–1 (23.12.2003): Yapı Mamulleri ve Yapı Elemanları – Yangın Sınıflandırması
Bölüm 1: Alev Deneylerinden Elde Edilen Veriler Kullanılarak Sınıflandırma”
TS ISO TR 11925–1 (20.04.2004): Yapı Malzemeleri – Yangın Dayanımı Deneyleri – Aleve Doğrudan Maruz Kaldığında Tutuşabilirlik – Bölüm 1: Tutuşabilirlik Kuralları
TS EN ISO 11925–2 (20.04.2004): Yapı Malzemeleri – Yangın Dayanımı Deneyleri – Aleve Dogrudan Maruz Kaldıgında Tutusabilirlik – Bölüm 2: Tek Alev Kaynagıyla Deney
TS ISO 11925–3 (20.04.2004): Yapı Malzemeleri – Yangın Dayanımı Deneyleri – Aleve Dogrudan Maruz Kaldıgında Tutusabilirlik – Bölüm 3: Çok Alev Kaynagıyla Deney
TS EN ISO 9239–1 (17.01.2005): Dösemelerin Yangına Tepki Deneyleri – Bölüm 1: Radyant Isı Kaynagı Kullanılarak Yanma Özelliginin Belirlenmesi
TS EN 13238 (29.11.2001): Bina Ürünlerinin Yangın Deneylerine Reaksiyonu – Tabakaların Seçimi için Genel Kurallar ve Sartlandırma _slemleri
TS EN 13823 (11.11.2002): Yapı Ürünleri _çin Yangına Tepki Deneyleri – Tek Bir Yakma Unsuru _le Termal Etkiye Maruz Kalan Dösemeler Haricindeki Yapı Ürünleri
TS EN ISO 13943 (18.03.2002): Yangın Güvenligi – Terimler Ve Tarifleri
TS 1913 EN ISO 1716 (17.01.2005): Yapı ürünlerinin yangına tepki deneyleri – Yanma ısısının tayini
TS EN ISO 1182 (09.03.2006): Yapı Malzemeleri - Yangın Dayanımı Deneyleri - Yanmazlık Deneyi
TS EN 1365–1 (07.02.2002): Yangına Dayanıklılık Deneyleri- Yük Tasıyıcı Elemanlar _çin- Bölüm 1: Duvarlar
TS EN 1365–2 (19.03.2003): Yangına Dayanıklılık Deneyleri-Yük Tasıyıcı Elemanlar-Bölüm 2: Dösemeler ve Çatılar
TS EN 1365–3 (19.03.2003): Yangına Dayanıklılık Deneyleri-Yük Tasıyıcı Elemanlar-Bölüm 3: Kirisler
TS EN 1365–4 (05.04.2001): Tasıyıcı Elemanların Yangına Dayanıklılık Deneyi- Bölüm 4: Kolonlar
TS EN 1634–1 (29.04.2003): Yangına Dayanıklılık Deneyleri-Kapı ve Kepenkler-Bölüm 1: Yangın Kapıları ve Kepenkleri
TS EN 1634–3 (16.04.2003): Yangına Dayanıklılık Deneyi-Kapı ve Kepenkler-Bölüm 3: Duman Kontrol Kapıları ve Kepenkleri

4.1 Yangın yalıtımı ile ilgili yürürlükteki kurallar

12 Haziran 2002 tarih ve 4390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”
29 Temmuz 2004 tarih ve 25537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Malzemeleri Yönetmeligi (89/106/EEC) kapsamında, “Yapı Malzemelerinin Yangına Tepki Sınıflarına ve Yapı Elemanlarının Yangına Dayanıklılıgına Dair Teblig (TAU/2004-001)”
29 Kasım 2004 tarih ve 25655 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Malzemeleri Yönetmeligi’ne (89/106/EEC) İliskin Açıklayıcı Dokümanlar Hakkında Teblig (Teblig No:TAU/2004-008) Açıklayıcı Doküman: Temel Gerek 2 - Yangın Durumunda Emniyet”

4.2 Çalısmaları devam eden mevzuat ve standartlar

tst EN 13501-2: Yapı Mamulleri Ve Yapı Elemanları - Yangın Sınıflandırması Bölüm 2: Yangına Dayanım Deneylerinden (Havalandırma Servisleri Hariç) Elde Edilen Veriler Kullanılarak Sınıflandırma